Neospora

Neospora caninum is een infectie bij de hond met een parasiet die verwant is aan Toxoplasma gondii (bij katten). Deze protozoaire parasiet is in 1984 ontdekt bij de hond. Bij de hond veroorzaakt neosporose verlammingsverschijnselen en sterfte van pups. In 1989 werd in de Verenigde Staten ontdekt dat deze parasiet bij koeien verwerpen kan veroorzaken. In Nederland wordt Neospora bij 15-20% van de onderzochte verworpen vruchten aangetroffen en is daarmee de meest gevonden oorzaak van verwerpen. In de levenscyclus van Neospora is de hond de eindgastheer, en zijn met name het rund, maar ook paarden, schapen en geiten tussengastheer.
 

Verwerpen

Volwassen koeien ondervinden zelf weinig last van Neospora. Echter bij drachtige dieren wordt de vrucht vaak besmet, met name bij jonge dieren. De infectie van de vrucht kan afsterven van de vrucht veroorzaken en daarmee verwerpen, of vorming van een mummie. Verwerpen door Neospora gebeurt vaak rond 6-7 maanden dracht, maar kan ook veel eerder, waardoor de koe onregelmatig opbreekt. Ook vroeggeboorten zijn mogelijk. De meeste tijdens de dracht geïnfecteerde kalveren worden echter ogenschijnlijk gezond geboren, maar zijn dan wel drager van Neospora. De nageboorte van een verwerper bevat vaak veel Neospora, waarmee een hond zich kan infecteren.
 

Besmetting via de baarmoeder

Koeien blijven levenslang besmet met Neospora en ze dragen de infectie tijdens de dracht vaak op hun nakomelingen over. Men gaat ervan uit dat dit bij tachtig procent van de nakomelingen van besmette koeien gebeurt. Deze manier is de belangrijkste route voor het instandhouden van de infectie op een bedrijf. Hierdoor ontstaan familielijnen (in vrouwelijke lijn) waarin de besmetting blijft. Bij pinken en vaarzen is de kans op verwerpen het grootst, daarna neemt de kans op verwerpen af, maar blijft nog steeds groter dan normaal.
 

Besmetting via de hond

De hond speelt een belangrijke rol in de cyclus van Neospora. Hij besmet zich door bijvoorbeeld het eten van nageboorte waarin Neospora aanwezig is. De Neospora vermeerdert zich in de hond en wordt via de ontlasting weer uitgescheiden. Als voer voor de koeien hiermee wordt verontreinigd, kan een koe zich met Neospora besmetten. Het blijkt dat besmetting vaak bij jongvee optreedt, en dat dan een gehele leeftijdsgroep (samen gehuisvest) in één keer is besmet.
 

Schade

De schade door Neospora bestaat uit verwerpen, vruchtbaarheidsstoornissen en voortijdige afvoer van probleemdieren. De schade door Neospora kan per bedrijf variëren van € 500 per jaar gemiddeld tot meer dan € 5000 bij een abortusstorm.
 

Bestrijding

De aanpak van Neospora is afhankelijk van het voorkomen van antistoffen in tankmelk en van verwerpen door Neospora. Is een besmetting aanwezig op het bedrijf, dan moet in beeld worden gebracht of de infectie is beperkt tot één of enkele familielijnen, of dat een (grotere) leeftijdsgroep is besmet. Dit gebeurt door middel van bloedonderzoek. De uiteindelijke aanpak is maatwerk en is afhankelijk van de bedrijfssituatie. Het uiteindelijke doel is de besmette dieren af te voeren. Als tussenstap kan worden gekozen (vlees-)kalveren van besmette dieren af te voeren, of hoogwaardige dieren via ET nakomelingen te laten krijgen bij Neospora vrije ontvangsters.
Heeft u problemen met Neospora op uw bedrijf? Wij denken graag mee en kunnen u informeren over de mogelijkheden op uw bedrijf. Voor een 'advies op maat' kunt u zich aanmelden bij uw dierenartsenpraktijk.